Иако црниот дроб е орган способен сам да се регенерира, прекумерното или хроничното консумирање алкохол може да ја надмине неговата способност да функционира правилно, што доведува до негово оштетување, а тоа да биде причина за многу болести.
Алкохолот се метаболизира преку црниот дроб. Тоа значи дека кога пиете алкохол, тој се апсорбира во крвотокот и се транспортира до црниот дроб каде што под дејство на ензимите првенствено алкохол дехидрогеназа (ADH) и цитохром P450 2E1 (CYP2E1) се разложува на ацеталдехид– високо токсична супстанција, која се претвора во ацетат и на крајот се елиминира од телото.
Ацеталдехидот, среден производ на метаболизмот на алкохолот и е поотровен од самиот алкохол. Ги оштетува клетките на црниот дроб, промовира воспаление и придонесува за појава на лузни на црниот дроб (фиброза)
Метаболизмот на алкохолот генерира слободни радикали, кои предизвикуваат оксидативен стрес. Ова ги оштетува клетките на црниот дроб, протеините и ДНК, што доведува до воспаление и нарушена функција на црниот дроб.
Алкохолот ја нарушува способноста на црниот дроб да ги метаболизира мастите, што доведува до акумулација на маснотии во клетките на црниот дроб (состојба наречена алкохолна масна болест на црниот дроб или AFLD).
Фази на оштетување на црниот дроб поврзано со алкохол
-
Алкохолна масна болест на црниот дроб (АФЛД):
- Маснотиите се таложат во црниот дроб, предизвикувајќи воспаление.
- Оваа состојба е реверзибилна ако консумирањето алкохол се прекине рано.
-
Алкохолен хепатитис:
- Континуираната употреба на алкохол доведува до воспаление и оштетување на клетките на црниот дроб.
- Симптомите вклучуваат жолтица (пожолтување на кожата и очите), абдоминална болка, гадење и замор.
- Тешките случаи може да бидат опасни по живот.
-
Алкохолна цироза:
- Долготрајната злоупотреба на алкохол предизвикува лузни (фиброза) на ткивото на црниот дроб, заменувајќи ги здравите клетки со нефункционално ткиво со лузни.
- Цирозата е неповратна и може да доведе до откажување на црниот дроб, рак на црниот дроб или смрт.
Црниот дроб и алкохолот: предупредувачки факти
- Црниот дроб е примарен орган одговорен за метаболизирање на алкохолот.
- Хроничната консумација на алкохол го зголемува обемот на работа на црниот дроб, што доведува до кумулативно оштетување со текот на времето.
- Црниот дроб има ограничен капацитет да се регенерира, а повторното оштетување може да ја надмине неговата способност да се поправи.
- Алкохолот предизвикува имунолошки одговор во црниот дроб, што доведува до хронично воспаление и дополнително оштетување.
- Алкохолот ја попречува апсорпцијата и метаболизмот на основните хранливи материи како витамини и минерали, кои се клучни за здравјето на црниот дроб.
- Алкохолот ја ослабува способноста на црниот дроб да детоксицира други штетни материи, што го прави поподложен на оштетување од лекови, хемикалии и токсини од околината.
Ризик фактори за оштетување на црниот дроб поврзано со алкохол
- Количина и времетраење на пиење: Обилното или долгорочното пиење го зголемува ризикот.
- Пол: Жените се поподложни на оштетување на црниот дроб поврзано со алкохол поради разликите во метаболизмот на алкохолот. Жените имаат помало количество на вода во телото, а поголемо количество телесни масти, со што постигнуваат повисоки концентрации на алкохол во крвотокот од мажите по консумирање еквивалентно ниво на алкохол. Тие исто така го метаболизираат алкохолот од крвта со побрзо темпо од мажите.
- Генетика: Некои луѓе се генетски предиспонирани за заболување на црниот дроб поврзано со алкохол.
- Дебелина: прекумерната телесна тежина може да го влоши оштетувањето на црниот дроб предизвикано од алкохол.
- Коегзистирачки состојби: Хепатитис Б или Ц, ХИВ или други заболувања на црниот дроб го зголемуваат ризикот.
Како да го заштитите вашиот црн дроб од алкохолно оштетување?
- Престанете со пиење на алкохол доколку веќе имате алкохолна масна болест на црниот дроб!
- Одржувајте здрава исхрана: Јадете урамнотежена исхрана богата со овошје, зеленчук, цели зрна и посни протеини за да го поддржите здравјето на црниот дроб.
- Останете хидрирани: Пиењето многу вода му помага на црниот дроб да ги исфрли токсините.
- Правете редовни прегледи: Следете го здравјето на црниот дроб со редовни контроли кај вашиот лекар.
Вие или некој што го познавате се занимава со заболување на црниот дроб поврзано со алкохол (АЛД), важно е да пристапите кон лекување под водство на здравствен работник. Додека најкритичниот чекор е целосно да се запре консумирањето алкохол, одредени додатоци може да го поддржат здравјето на црниот дроб и да помогнат во закрепнувањето.
-
Млечен трн (Силимарин)
Силимарин, активното соединение во млечниот трн, има антиоксидантни и антиинфламаторни својства кои ги штитат клетките на црниот дроб и промовираат регенерација.
-
N-ацетилцистеин (NAC)
NAC е претходник на глутатион, моќен антиоксиданс кој помага во детоксикација на црниот дроб и намалување на оксидативниот стрес предизвикан од алкохолот.
-
Витамин Е
Витаминот Е е антиоксиданс кој го намалува воспалението и оксидативното оштетување во црниот дроб.
-
Омега-3 масни киселини
Омега-3 го намалува воспалението и може да помогне во намалувањето на маснотиите на црниот дроб.
-
Витамин Д
Недостатокот на витамин Д е чест кај луѓето со заболување на црниот дроб. Дополнувањето може да ја подобри функцијата на црниот дроб и да го намали воспалението.
-
Цинк
Цинкот ја поддржува регенерацијата на црниот дроб и помага да се намали оксидативниот стрес. Недостатокот е чест кај луѓето со ALD.
-
Пробиотици
Пробиотиците го поддржуваат здравјето на цревата, што е тесно поврзано со здравјето на црниот дроб. Тие можат да го намалат воспалението и да ја подобрат функцијата на црниот дроб.
*Сепак, додатоците никогаш не треба да го заменат медицинскиот третман или апстиненцијата од алкохол.